Güneş sistemi, güneşin çevresinde dönen geniş ve kompleks bir nesne koleksiyonudur. Güneş, sekiz gezegen, cüce gezegenler, uydular, asteroitler, kuyruklu yıldızlar ve meteoroidleri ihtiva eder. Güneş sistemi ortalama 4,6 milyar yaşındadır ve devamlı olarak evrimleşmektedir.
Güneş, güneş sistemindeki en büyük nesnedir ve güneş sisteminin hacminin ortalama %99,8’ini oluşturur. Güneş bir yıldızdır ve güneş sistemi için sıcaklık ve fer deposudur. Gezegenler güneş çevresinde saat yönünün bilakis basar ve tüm bunlar eliptik yörüngeleri takip eder.
Güneş sistemindeki gezegenler Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün’dür. Cüce gezegenler Plüton, Eris, Ceres, Haumea, Makemake ve Sedna’dır. Uydular gezegenlerin yörüngesinde dönen naturel uydulardır. Asteroitler güneşin yörüngesinde dönen minik, kayalık nesnelerdir. Kuyruklu yıldızlar güneşin yörüngesinde dönen buzlu nesnelerdir. Meteoroidler güneşin yörüngesinde dönen minik kaya yahut metal parçalarıdır.
Güneş sistemi büyüleyici bir yerdir ve şaşırtıcı nesnelerle doludur. Güneş sisteminin incelenmesine astronomi denir. Astronomi, gezegenler, yıldızlar, galaksiler ve kainat dahil olmak suretiyle gök cisimlerinin incelenmesiyle ilgilenen bir bilim dalıdır.
“Güneş Sistemi Vitrini: Kozmik Uzaydaki Astral Harikalara Bir Bakış” anahtar kelimesinin arama amacı bilgilendiricidir. Bu anahtar kelimeyi arayan kişiler, Güneş’in yörüngesinde dönen gezegenler, uydular, asteroitler ve kuyrukluyıldızlar dahil olmak suretiyle Güneş Sistemi hakkındaki data arıyorlar. Ek olarak Güneş Sistemi’nin zamanı, oluşumu ve evrimi hakkındaki data edinmekle de ilgileniyor olabilirler.
| Antet | Yanıt |
|---|---|
| Güneş Sistemi | Güneş’in çevresinde dönen sekiz gezegen, cüce gezegen ve öteki gök cisimlerinden oluşan bir camia. |
| Astronomi | Yıldızlar, gezegenler, galaksiler ve bu tarz şeyleri yöneten yasalar da dahil olmak suretiyle Evreni ve içindekileri inceleyen bilim. |
| Kozmos | Tüm feza ve tarihi da kapsayan Kainat’in tüm bunlar. |
| Feza | Güneş Sistemi’ni ve ötesini de kapsayan, Dünya atmosferinin dışındaki bölge. |
| Gezegen | Bir yıldızın yörüngesinde dönen ve kendi çekimine haiz olabilecek kadar büyük olan gök cismi. |
II. Güneş
Güneş, güneş sistemimizin merkezindeki yıldızdır. Fer ve sıcaklık yürüyerek parlayan gazlardan oluşan sıcak bir toptur. Güneş, Dünya’nın çapının ortalama 109 katıdır ve güneş sisteminin hacminin %99,8’ini ihtiva eder.
Güneş, Dünya’daki hayat için enerji deposudur. Bitkilerin büyümesini ve hayvanların hayatta kalmasını elde eden sıcaklık ve ışığı sağlar. Güneş ek olarak hava ve okyanus akıntılarını da yönlendirir.
Güneş, ortalama 4,6 milyar yaşlarında, nispeten genç bir yıldızdır. Ölmeden ilkin 5 milyar sene daha yaşaması planlanıyor. Güneş öldüğünde genişleyecek ve kırmızı bir dev haline gelecektir. Sonrasında sonucunda bir beyaz cüceye dönüşecektir.
III. Gezegenler
Güneş sistemimizdeki gezegenler iki ana gruba ayrılır: iç gezegenler ve dış gezegenler. İç gezegenler Merkür, Venüs, Dünya ve Mars’tır. Tamamı nispeten minik ve kayalıktır ve dış gezegenlerden daha yakın bir halde Güneş’in çevresinde dönerler. Dış gezegenler Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün’dür. Tamamı iç gezegenlerden fazlaca daha büyüktür ve Güneş’in çevresinde daha uzakta dönerler.
Her gezegenin kendine has özellikleri vardır. Merkür, güneşe en yakın gezegendir ve fazlaca ince bir atmosfere haizdir. Venüs, güneşe en yakın ikinci gezegendir ve kalınca sülfürik asit bulutlarıyla kaplıdır. Dünya, güneşe en yakın üçüncü gezegendir ve hayatı desteklediği malum tek gezegendir. Mars, güneşe en yakın dördüncü gezegendir ve kırmızı yüzeyiyle bilinir. Jüpiter, güneşe en yakın beşinci gezegendir ve güneş sistemimizdeki en büyük gezegendir. Satürn, güneşe en yakın altıncı gezegendir ve halkalarıyla bilinir. Uranüs, güneşe en yakın yedinci gezegendir ve yan tarafında dönen tek gezegendir. Neptün, güneşe en yakın sekizinci gezegendir ve güneşe en uzak gezegendir.
Güneş sistemimizdeki gezegenlerin tüm bunlar büyüleyici nesnelerdir ve dünyanın her yerindeki insanoğlu için birer merak ve esin kaynağıdırlar.
IV. Aylar
Güneş sisteminin uyduları gezegenlerin yörüngesinde dönen naturel uydulardır. Güneş sisteminde, minik asteroitlerden Dünya’nın uydusuyla karşılaştırılabilir büyüklükteki büyük dünyalara kadar değişen boyutlarda 205 malum uydu vardır. Uyduların bir çok dev gezegenler Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün’ün yörüngesindedir. En minik uydular ele geçirilmiş asteroitlerdir, en büyük uyduların ise gezegenlerin kendilerini gerçekleştiren aynı gaz ve toz diskinden oluştuğu düşünülmektedir.
Güneş sisteminin uyduları, kendi gezegen sistemlerinde mühim bir rol oynar. Gezegenin dönüşünü etkileyebilir, uydular için bir yerçekimi deposu sağlayabilir ve darbelere karşı bir kalkan rolü görebilir. Birtakım uyduların ek olarak kendi atmosferleri ve okyanusları vardır ve bu da onları gelecekteki keşifler için potansiyel varış noktaları haline getirir.
Aşağıda Güneş Sistemi’nin uydularının gezegenlere bakılırsa gruplandırılmış bir sıralaması bulunmaktadır:
- Merkür: 0 uydu
- Venüs: 0 uydu
- Dünya: 1 ay (Ay)
- Mars: 2 uydu (Phobos ve Deimos)
- Jüpiter: 79 uydusu (Io, Europa, Ganymede, Callisto, Amalthea, Thebes, Metis, Adrastea, Leda, Himalia, Lysithea, Elara, Pasiphae, Sinope, Carme, Ananke, Jocaste, Eurydome, Callirrhoe, Themisto, Leda, Himalia, Lysithea) , Elara, Pasiphae, Sinope, Carme, Ananke, Jocaste, Eurydome, Callirrhoe, Themisto)
- Satürn: 62 uydu (Titan, Rhea, Iapetus, Dione, Tethys, Enceladus, Mimas, Hyperion, Phoebe, Iapetus, Dione, Tethys, Enceladus, Mimas, Hyperion, Phoebe)
- Uranüs: 27 uydu (Titania, Oberon, Umbriel, Ariel, Miranda, Titania, Oberon, Umbriel, Ariel, Miranda)
- Neptün: 14 uydusu (Triton, Nereid, Proteus, Larissa, Naiad, Thalassa, Despina, Galatea, Hippocamp, Halimede, Neso, Sao)
V. Asteroitler
Asteroitler, Güneş’in çevresinde dönen minik, kayalık nesnelerdir. Mars ve Jüpiter’in yörüngeleri içinde bulunan asteroit kuşağında bulunurlar. Asteroitlerin boyutları birkaç metreden yüzlerce kilometreye kadar değişmiş olur. Bir çok asteroit kaya ve metallerin bir karışımından kaynaklanır. Birtakım asteroitler buz ve naturel bileşikler ihtiva eder.
Asteroitlerin erken güneş sisteminin kalıntıları olduğu düşünülüyor. Güneş ve gezegenler yaratıldığında oluştukları düşünülüyor. Asteroitlerin bir çok asteroit kuşağında yer alır, sadece birtakım asteroitler güneş sisteminin öteki kısımlarında da güneşin çevresinde basar.
Asteroitler önemlidir şu sebeple erken güneş sistemi hakkındaki data sağlayabilirler. Ek olarak metaller ve mineraller şeklinde kıymetli kaynakların deposu da olabilirler. Sadece asteroitler tehlikeli de olabilir. Bir asteroit Dünya’ya çarparsa, yaygın hasara ve can yitirilmesine niçin olabilir.
I. Güneş Sistemi
Güneş sistemi, Güneş’in ve onun yörüngesinde dönen sekiz gezegen, cüce gezegenler ve sayısız uydu, asteroit, kuyruklu star ve meteoroid şeklinde gök cisimlerinin kütle çekimsel olarak bağlı olduğu sistemdir.
Güneş, güneş sisteminin merkezindeki yıldızdır. Fer ve sıcaklık yürüyerek parlayan gazlardan oluşan sıcak bir toptur. Gezegenler Güneş’in çevresinde ortalama dairesel bir yörüngede dönerler.
Gezegenler iki gruba ayrılır: iç gezegenler ve dış gezegenler. İç gezegenler Merkür, Venüs, Dünya ve Mars’tır. Kayadan oluşurlar ve nispeten küçüktürler. Dış gezegenler Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün’dür. Gazdan oluşurlar ve iç gezegenlerden fazlaca daha büyüktürler.
Uydular bir gezegenin yörüngesinde dönen nesnelerdir. Güneş sisteminde 200’den fazla uydu vardır. En büyük uydu Jüpiter’in uydusu Ganymede’dir.
Asteroitler, Güneş’in yörüngesinde dönen minik, kayalık nesnelerdir. Mars ve Jüpiter içinde bulunurlar. En büyük asteroit Ceres’tir.
Kuyrukluyıldızlar Güneş’in çevresinde dönen minik, buzlu nesnelerdir. Gaz ve tozdan oluşan uzun kuyrukları vardır.
Kuiper Kuşağı, Neptün’ün ötesinde, fazlaca sayıda asteroit ve kuyrukluyıldızın bulunmuş olduğu bir feza bölgesidir.
Oort Bulutu, Güneş’ten Kuiper Kuşağı’ndan bile daha uzakta olan bir feza bölgesidir. Trilyonlarca kuyruklu yıldıza ev sahipliği meydana getirdiği düşünülmektedir.
Güneş’in yerçekimi, güneş sistemini bir arada tutan şeydir. Gezegenleri Güneş’in yörüngesinde tutan kuvvettir.
Güneş sistemi geniş ve kompleks bir yerdir. Devamlı olarak birbirleriyle etkileşim halinde olan muhtelif nesnelere ev sahipliği yapar. Güneş sisteminin incelenmesi büyüleyici ve ödüllendirici bir iştir.
Kuiper Kuşağı
Kuiper Kuşağı, Plüton şeklinde cüce gezegenler de dahil olmak suretiyle birçok buzlu cisme ev sahipliği meydana getiren, Neptün yörüngesinin ötesindeki bir feza bölgesidir. Kuiper Kuşağı’nın gezegenleri gerçekleştiren özgün araç-gereç diskinin kalıntıları olduğu düşünülüyor ve milyarlarca cisim içerdiğine inanılıyor. Kuiper Kuşağı iki bölgeye ayrılır: klasik Kuiper Kuşağı ve dağınık disk. Klasik Kuiper Kuşağı Güneş’ten 30 ile AU içinde yer alırken, dağınık disk AU’nun ötesinde yer alır. Kuiper Kuşağı’ndaki cisimlerin buz, kaya ve metallerden oluştuğu düşünülmektedir.
Oort Bulutu
Oort Bulutu, Güneş Sistemi’ni çevreleyen varsayımsal küresel bir feza bölgesidir. Güneş’ten fazlaca uzakta olan ve Güneş’in yerçekiminden etkilenmeyecek kadar uzakta olan milyarlarca buzlu kuyruklu yıldızdan oluştuğu düşünülmektedir. Oort Bulutu’nun, mahrek periyotları 200 yıldan fazla olan uzun periyotlu kuyruklu yıldızların deposu olduğu düşünülmektedir.
Oort Bulutu, varlığını ilk başlarda 1950’de öne devam eden Hollandalı astronom Jan Oort’un ismini taşır. Oort, Oort Bulutu’nun tarihinin başlarında Güneş Sistemi’nden fırlatılan kuyrukluyıldızların bir rezervuarı bulunduğunu ileri devam etmiştir. Bu kuyrukluyıldızlar ondan sonra gezegenlerin kütle çekim etkileriyle dağılmış ve bazıları sonucunda yıldızlararası uzaya fırlatılmıştır.
Oort Bulutu’nun Güneş’ten ortalama 1.000 ila 000 AU uzaklığa kadar uzandığı düşünülüyor. Bu, Güneş’ten Plüton’a olan mesafenin ortalama 1.000 ila 2.000 katıdır. Oort Bulutu Güneş’ten o denli uzaktadır ki sıcaklığı fazlaca düşüktür ve Oort Bulutu’nu gerçekleştiren kuyruklu yıldızların buz, toz ve kayadan oluştuğu düşünülmektedir.
Oort Bulutu, Güneş’ten fazlaca uzakta olduğundan incelenmesi fazlaca zor bir feza bölgesidir. Sadece gökbilimciler, uzun dönemli kuyrukluyıldızları inceleyerek Oort Bulutu hakkındaki birazcık data edinebildiler. Bu kuyrukluyıldızlar Oort Bulutu’ndan gelir ve bilim adamlarına Oort Bulutu’nun bileşimi ve yapısı hakkındaki data sağlayabilirler.
Oort Bulutu uzayın büyüleyici bir bölgesidir ve güneş sistemimizin en esrarengiz kısımlarından biridir. Bilim adamları hala Oort Bulutu hakkındaki data ediniyorlar ve bu geniş kuyrukluyıldız rezervuarı hakkındaki daha çok data edinmek için can atıyorlar.
IX. Güneş’in Yerçekimi
Güneşin yerçekimi, güneş sistemini bir arada tutan kuvvettir. Gezegenleri güneşin çevresinde yörüngede ve uyduları gezegenlerin çevresinde yörüngede tutan şeydir. Güneşin yerçekimi hem de Dünya’daki gelgitlerden de mesuldür.
Güneşin yerçekimi o denli güçlüdür ki ışığı bile bükebilir. Buna kütleçekimsel merceklenme denir. Kütleçekimsel merceklenme, düzgüsel bir teleskopla görülemeyecek kadar uzaktaki nesneleri incelemek için kullanılabilir.
Güneşin yerçekimi güneş rüzgarından da mesuldür. Güneş rüzgarı, güneşten dışarı akan yüklü parçacıkların bir akımıdır. Güneş rüzgarı Dünya atmosferini etkileyebilir ve hatta elektrik kesintilerine niçin olabilir.
Güneşin yerçekimi, güneş sistemi üstünde büyük bir etkiye haiz olan kuvvetli bir kuvvettir. Gezegenleri yörüngede tutmaktan, gelgitleri yaratmaktan ve ışığı bükmekten mesuldür. Ek olarak güneş rüzgarında da rol oynar ve hatta elektrik kesintilerine niçin olabilir.
S: Gezegen ile cüce gezegen arasındaki ayrım nelerdir?
A: Bir gezegen, bir yıldızın yörüngesinde dönen ve kendi yer çekiminin onu küresel bir şekle sokmasına kafi gelecek kadar büyük bir gök cismidir. Bir cüce gezegen, bir yıldızın yörüngesinde dönen, kendi yer çekiminin onu küresel bir şekle sokmasına kafi gelecek kadar büyük bir gök cismidir, sadece yörüngesini öteki nesnelerden temizlememiştir.
S: Güneş sistemindeki en büyük gezegen hangisidir?
A: Jüpiter, güneş sistemindeki en büyük gezegendir. Dünya’nın hacminin 318 katından daha büyük bir gaz devidir.
S: Güneş sistemindeki en minik gezegen hangisidir?
Merkür, güneş sistemindeki en minik gezegendir. Dünya’nın hacminin ortalama 1/24’ü kadar kütleye haiz kayalık bir gezegendir.
0 Yorum