Kültür Tarihleri ​​Tarihin Taşları Geçmişimizin Hikayelerini Söylüyor

Kültür zamanı, insan kültürlerinin vakit içerisindeki gelişiminin incelenmesidir. Sanat, mimari ve eserler şeklinde maddi kültürün yanı sıra dil, din ve gelenekler şeklinde maddi olmayan kültürün incelenmesini de kapsar. Kültür zamanı, kültürlerin zamanla iyi mi değiştiğini ve birbirlerini iyi mi etkilediklerini anlamaya çalışır.

“Cultural Chronicles: Narratives Etched in the Stones of History” anahtar kelimesinin arama amacı değişik kültürlerin tarihini öğrenmektir. Bu anahtar kelimeyi arayan kişiler değişik kültürlerin zamanla iyi mi geliştiği ve birbirlerini iyi mi etkiledikleri ile alakalı data arıyorlar. Ek olarak değişik kültürlerin değişik töre ve göreneklerini öğrenmekle de ilgileniyor olabilirler.

Bu yazı, kültürel tarihe dair kısa bir genel bakış sunacak ve değişik kültürlerin tarihini şekillendiren birtakım mühim vakaları ve gelişimleri ele alacaktır. Ek olarak, kültürel tarihe dair değişik bakış açılarını ve kültürel tarihin bugünü ve geleceği kestirmek için iyi mi kullanılabileceğini ele alacaktır.

Kültür zamanı, kökleri 19. yüzyıla dayanan nispeten yeni bir emek verme alanıdır. Kültür tarihinin ilk zamanlarında, bilim adamları sanat, mimari ve eserler şeklinde maddi kültür çalışmalarına odaklandılar. Sadece, son yıllarda kültür tarihçileri dil, din ve gelenekler şeklinde maddi olmayan kültürü de incelemeye başladılar.

Kültür zamanı, tarih, insanbilim, sosyoloji ve öteki disiplinlerden gelen içgörülerden yararlanan fazlaca disiplinli bir alandır. Kültür tarihçileri, sözlü tarih, arkeoloji ve metin analizi dahil olmak suretiyle kültürü incelemek için muhtelif yöntemler kullanırlar.

Kültür tarihinin amacı, kültürlerin zamanla iyi mi geliştiğini ve birbirlerini iyi mi etkilediklerini anlamaktır. Kültür tarihçileri, geçmişi anlayarak bugünü ve geleceği daha iyi anlayabileceğimize inanırlar.

II. Kültürel Tarih Süre Çizelgesi

İnsanlık kültürünün zamanı uzun ve karmaşıktır, sadece onu birkaç ana döneme ayırmak mümkündür.

• Tarih Öncesi Devre (ortalama 2,5 milyon sene ilkin – ortalama MÖ 3500): Bu devre, makalenin geliştirilmesinden önceki tarihi kapsar. Bu zamanda, insanoğlu erken hominidlerden çağıl insanlara evrimleştiler. Ek olarak tarımı geliştirmeye başladılar ve bu da kalıcı yerleşimlerin gelişmesine ve medeniyetin yükselişine yol açtı.
• Antik Devre (MÖ 3500 civarı – MS 500 civarı): Bu devre Mezopotamya, Mısır, Yunanistan, Roma ve Hindistan’ın antik medeniyetlerinin yükselişini ve düşüşünü kapsar. Bu zamanda insanoğlu bilim, teknoloji, sanat ve edebiyatta mühim ilerlemeler kaydetti.
• Orta Yüzyıl Periyodu (ortalama MS 500 – 1500): Bu devre, Avrupa, Orta Şark ve Asya’nın orta yüzyıl medeniyetlerinin yükselişini ve düşüşünü kapsar. Bu zamanda, Hristiyanlık Avrupa’da baskın din halini aldı ve Moğol İmparatorluğu büyük bir güç olarak ortaya çıktı.
• Erken Çağdaş Devre (ortalama MS 1500 – 1800): Bu devre Avrupa millet devletinin yükselişini, Bulgu Çağı’nı ve Ilmi Inkilap’i kapsar. Bu zamanda Avrupa dünyanın çoğunu kolonileştirdi ve Endüstri Devrimi başladı.
• Çağdaş Devre (ortalama 1800 – günümüz): Bu devre, ABD Birleşik Devletleri’nin yükselişini, iki Dünya Savaşı’nı, Soğuk Cenk’ı ve küreselleşmenin yükselişini kapsar. Bu zamanda insanlık, bilim, teknoloji ve tıpta mühim ilerlemeler kaydetti.

Bu, insan kültürünün evveliyatına dair kısa bir genel bakıştır. Daha detaylı bir izahat için lütfen aşağıdaki kaynaklara bakın:

III. Kültür Tarihli Mühim Vakalar

Kültür tarihinin mühim vakalarından bazıları şunlardır:

Hususiyet	Tarif
Kültür kroniği	Muayyen bir kültür yahut medeniyetin öyküsünü özetleyen anlatı.
Anlatı	Bir takım vakayla ifade edilen hikâye.
Taş	Zaman içinde minerallerin sıkışmasıyla oluşan sert ve katı madde.
Tarih	Geçmişin incelenmesi.
Aşındırılmış	Bir yüzeye oyulmuş yahut işlenmiş.

II. Kültürel Tarih Süre Çizelgesi

Kültür zamanı geniş ve kompleks bir mevzudur, sadece bunu bir vakit çizelgesi açısından düşünmek yararlı olabilir. Bu vakit çizelgesi, insan medeniyetinin ilk günlerinden günümüze kadar kültürel tarihteki birtakım mühim vakalara dair kısa bir genel bakış elde edecektir.

İlk İnsan Uygarlıkları

• Tarımın gelişmesi ve yerleşik toplumların yükselişi (M.Ö. 10.000 civarı)
• Makalenin icadı (M.Ö. 3500 civarı)
• Mezopotamya, Mısır, Hindistan, Çin ve Mezoamerika’daki ilk medeniyetlerin yükselişi (MÖ 3000-1000 civarı)

Klasik Dünya

• Yunan kent devletlerinin yükselişi (MÖ 800-323 civarı)
• Roma İmparatorluğu (M.Ö. 27-MS 476 civarı)
• Hıristiyanlık ve İslam’ın gelişimi (ortalama MS 1-1000)

Orta Yüzyıl

• Roma İmparatorluğunun çöküşü (ortalama MS 476)
• Avrupa’da feodalizmin yükselişi (ortalama MS 900-1300)
• Haçlı Seferleri (ortalama MS 1095-1291)
• Moğol İmparatorluğu (ortalama MS 1206-1368)

Rönesans ve Aydınlanma

• Rönesans (ortalama MS 1300-1600)
• Reformasyon (ortalama MS 1517-1648)
• Aydınlanma Çağı (ortalama MS 1650-1800)

Endüstri Devrimi ve Çağdaş Dünya

• Endüstri Devrimi (ortalama MS 1750-1900)
• Milliyetçiliğin ve emperyalizmin yükselişi (ortalama MS 1800-1914)
• Birinci Dünya Savaşı (1914-1918)
• İkinci Dünya Savaşı (1939-19 CE)
• Soğuk Cenk (1945-1991 CE)

Çağıl Dünya

• Sovyetler Donanması’nin dağılması (MS 1991)
• Küreselleşmenin yükselişi (ortalama 1990-günümüz)
• Teröre Karşı Cenk (2001-günümüz)
• COVID-19 salgını (2020-günümüz)

III. Kültür Tarihli Mühim Vakalar

Kültür tarihinin mühim vakalarından bazıları şunlardır:

* M.Ö. 4. binyılda Mezopotamya ve Mısır’da makalenin gelişimi.
* M.Ö. 1. yüzyılda Roma İmparatorluğu’nun yükselişi.
* MS 1. yüzyılda Hıristiyanlığın yayılması.
* İslam’ın MS 7. yüzyılda yükselişi.
* 15. ve 16. yüzyıllardaki Bulgu Çağı.
* 18. ve 19. yüzyıllardaki Endüstri Devrimi.
* 20. yüzyılda Amerika’nin küresel bir süper güç olarak yükselişi.
* 1990’larda Sovyetler Donanması’nin dağılması.
* 21. yüzyılda Çin’in küresel bir süper güç olarak yükselişi.

IV. Kültürel Tarihe Değişik Bakış Açıları

Kültürel zamanı kestirmek ve yorumlamak için birçok değişik yol vardır. En yaygın bakış açılarından bazıları şunlardır:

• Toplumsal yapılandırmacı perspektif, kültürü insan etkileşiminin ve müzakeresinin bir ürünü olarak görür.

• Maddeci perspektif, kültürün şekillenmesinde ekonomik ve teknolojik etkenlerin rolünü vurgular.

• Postmodern perspektif, kültür ile alakalı tek ve nesnel bir gerçekliğin olduğu fikrini reddeder ve bunun yerine çoklu bakış açılarının ve yorumların önemini vurgular.

• Feminist perspektif, sosyal cinsiyetin kültürel ölçü ve değerlerin şekillenmesindeki rolüne odaklanır.

• Kuir perspektif, sex ve cinsiyete dair geleneksel anlayışlara meydan okur ve çeşitliliğin ve katılımın önemini vurgular.

Bunlar kültürel tarihe dair birçok değişik gözünden bir tek birkaçı. Kültürü kestirmek için tek bir doğru yol yoktur ve değişik bakış açıları içerisinde yaşadığımız kompleks ve devamlı değişen dünyaya dair kıymetli içgörüler sunabilir.

5. Kültür Zamanı ve Sanatlar

Sanatlar, kültürel değerleri ve inançları anlatım etmenin kuvvetli bir yoludur. Bir kültürün tarihini, geleneklerini ve göreneklerini, umutlarını ve hayallerini yansıtabilirler. Sanatlar ek olarak statükoya meydan okumak ve sosyal değişimi teşvik etmek için de kullanılabilir.

Sanatın kültürel zamanı keşfetmek için kullanılabileceği yollardan bazıları şunlardır:

• Edebiyat: Romanlar, kısa öyküler, şiirler ve oyunlar bir kültürün geçmişi ile alakalı hikayeler bahsetmek için kullanılabilir. Bireylerin hayatlarını, bir kültürün karşılaşmış olduğu zorlukları ve bir kültürün kıymet verdiği değerleri keşfedebilirler.
• Müzik: Müzik, bir kültürün duygularını, inançlarını ve geleneklerini anlatım etmek için kullanılabilir. Ek olarak hikayeler bahsetmek ve mesajları iletmek için de kullanılabilir.
• Görsel sanatlar: Fotoğraf, heykel ve öteki görsel sanatlar bir kültürün tarihini ve geleneklerini tasvir etmek için kullanılabilir. Ek olarak bir kültürün değerlerini ve inançlarını anlatım etmek için de kullanılabilirler.
• Sahne sanatları: Tiyatro, dans ve öteki sahne sanatları bir kültürün geçmişi ile alakalı hikayeler bahsetmek için kullanılabilir. Ek olarak bir kültürün karşılaşmış olduğu zorlukları ve bir kültürün kıymet verdiği değerleri keşfetmek için de kullanılabilirler.

Sanatlar, kültürel zamanı keşfetmek için kıymetli bir kaynaktır. Geçmişi anlamamıza, bugünü takdir etmemize ve geleceği öngörmemize destek olabilirler.

VI. Kültürel Tarih ve Öğrenim

Kültürel tarih, öğrencilerin dünyayı gerçekleştiren değişik kültürleri anlamalarına destek olduğundan birçok okulda müfredatın mühim bir parçasıdır. Öğrenciler değişik kültürler ile alakalı data edinerek etraflarındaki dünyayı daha iyi anlayabilir ve değişik geçmişlere haiz insanlara karşı daha hoşgörülü olabilirler.

Kültürel tarih, dersler, tartışmalar, saha gezileri ve okuma ödevleri şeklinde muhtelif yollarla öğretilebilir. Öğrenciler ek olarak sanat, müzik ve dans yöntemiyle kültürel tarih ile alakalı data edinebilirler.

Kültürel tarih, öğrencilerin etraflarındaki dünya ile alakalı daha derin bir seka geliştirmelerine destek olduğundan kapsamlı bir eğitimin mühim bir parçasıdır.

VII. Kültürel Tarih ve Hüviyet

Kültürel tarih, insanların hayattaki yerlerini ve başkalarıyla ilişkilerini anlamalarına bir yol sağlamış olduğu için kimlikle yakından bağlantılıdır. Bir kültürün değerleri, inançları ve gelenekleri, üyelerinin kim bulunduğunu ve neye inandıklarını tanımlamaya destek sunar. Kültürel tarih ek olarak insanların niçin davrandıkları halde davrandıklarını ve dünyayı bu halde görmeye iyi mi geldiklerini açıklamaya destek olabilir.

Birtakım durumlarda, kültürel tarih muayyen inançları yahut davranışları haklı çıkarmak yahut meşrulaştırmak için kullanılabilir. Örnek olarak, aile sadakatinin önemini vurgulayan bir kültür, tarihini, ailenin ihtiyaçlarının ferdin ihtiyaçlarının önüne geçmesinin niçin mühim bulunduğunu açıklamak için kullanabilir.

Öteki durumlarda, kültürel tarih muayyen inançları yahut davranışları sorgulamak yahut altüst etmek için kullanılabilir. Örnek olarak, geleneksel olarak ataerkil olan bir kültür, tarihini erkekler ve hanımefendiler içinde daha çok eşitlik için korumak için çaba sarfetmek için kullanabilir.

Kültürel tarih kompleks ve fazlaca yönlü bir mevzudur ve kimlikle ilişkisi de bir kural dışı değildir. Kültürel tarihin kimliği iyi mi şekillendirdiği sorusuna tek bir cevap yoktur. Sadece kültürel tarihin hayatlarımızda oynadığı görevi anlayarak kendimizi ve hayattaki yerimizi daha iyi anlayabiliriz.

VIII. Kültürel Tarih ve Siyaset

Kültürel tarih ve bürokrasi sıkı sıkıya iç içedir. Bir kültürün kendisini ve hayattaki yerini görme biçimi çoğu zaman siyasal sistemine yansır. Örnek olarak, bireyselciliği ve şahsi özgürlüğü vurgulayan bir kültürün daha demokratik bir siyasal sisteme haiz olma olasılığı daha yüksektir, kolektivizmi ve öbek kimliğini vurgulayan bir kültürün ise daha otoriter bir siyasal sisteme haiz olma olasılığı daha yüksektir.

Ek olarak, muayyen bir vakit dilimindeki siyasal vakalar bir kültürün gelişimi üstünde mühim bir etkiye haiz olabilir. Örnek olarak, 1789 Fransız Devrimi, laiklik ve cumhuriyetçiliğin yükselişine yol açarak Fransız kültürünün gelişimi üstünde derin bir etkiye sahipti.

En son, kültürel tarih muayyen bir hükümet tarafınca alınan siyasal kararları kestirmek için de kullanılabilir. Bir topluluğun kültürel değerlerini anlayarak, siyasal liderlerinin arkasındaki motivasyonları daha iyi kestirmek mümkündür.

IX. Kültürel Tarih ve Medya

Medya, kültürel tarihin şekillenmesinde mühim bir rol oynar. Medya, data ve fikirlerin yayılması için bir platform sağlayarak yeni kültürel normlar ve değerler yaratmaya ve tanıtmaya destek olabilir. Medya ek olarak, zamanı kayıtlara ve eserlere erişim sağlayarak kültürel mirası korumaya ve iletmeye de hizmet edebilir.

Son yıllarda, internasyonal haber kurumlarının ve webin yükselişiyle medya giderek küreselleşti. Bunun kültürel tarih üstünde derin bir tesiri oldu, bundan dolayı değişik kültürlerden insanların birbirleriyle etkileşime girmesini ve fikirlerini daha basit paylaşmasını olası kıldı.

Medya, sosyal değişimi teşvik etmek için de kullanılabilir. Sosyal problemler ile alakalı farkındalığı artırarak medya, mevcut ölçü ve değerlere meydan okumaya ve pozitif bir değişiklik yaratmaya destek olabilir.

Medyanın kültürel zamanı iyi mi şekillendirdiğine dair birtakım örnekler şunlardır:

• 15. yüzyılda matbaanın ortaya çıkışı okuryazarlığın yaygınlaşmasına ve Protestan Reformunun ilerlemesine destek oldu.
• 20. yüzyılın başlarında radyonun icadı, insanların dünyanın her yerinden haber ve eğlenceyi duymasını olası kıldı.
• 20. yüzyılın ortalarında televizyonun ortaya çıkmasıyla dünya insanların evlerine geldi ve dünyanın dört bir tarafındaki vakaları seyretme olanağı hayata merhaba dedi.
• İnternet, insanların bilgiye erişim ve birbirleriyle komünikasyon kurma biçiminde inkilap yarattı ve kültürel normlar ve değerler üstünde derin bir tesir yarattı.

Medya, kültürel zamanı şekillendirmede kuvvetli bir güçtür ve bu süreçteki rolünün bilincinde olmak önemlidir. Medyanın kültürü iyi mi etkileyebileceğini anlayarak, çevremizdeki dünyayı daha iyi anlayabilir ve medyayı pozitif değişimi teşvik etmek için iyi mi kullanacağımıza dair bilgili kararlar alabiliriz.
Mevzuyla İlgili Sıkça Sorulan Sorular

S: Kültür zamanı nelerdir?

A: Kültür zamanı, insan kültürlerinin vakit içerisindeki gelişiminin incelenmesidir. Kültürlerin coğrafya, iklim, din ve bürokrasi şeklinde değişik faktörler tarafınca iyi mi şekillendirildiğini inceler.

S: Kültür tarihli mühim vakalar nedir?

A: Kültür tarihli birtakım mühim vakalar içinde Roma İmparatorluğu’nun yükselişi, Rönesans, Aydınlanma Çağı ve Endüstri Devrimi yer alır. Bu olayların dünya genelinde insan kültürlerinin gelişimi üstünde derin bir tesiri olmuştur.

S: Kültürel tarihe ait değişik bakış açıları nedir?

A: Kültürel tarihe dair birçok değişik perspektif vardır. Birtakım akademisyenler maddi kültürün rolüne odaklanırken, ötekiler fikirlerin ve inançların rolüne odaklanır. Ötekiler ise güç ve çatışmanın rolüne odaklanır.